Sanktuarium

SANKTUARIUM

     

Początki parafii rzymskokatolickiej w Lubaczowie sięgają czasów króla Kazimierza Wielkiego. Pierwsza wzmianka o miejscowym kościele pw. Św. Trójcy, Najświętszej Marii Panny i św. Stanisława BM pochodzi z 1388 r. Parafię uposażył książę mazowiecki
i bełski Ziemowit IV. Parafia należała do diecezji przemyskiej, od 1785 r. i była siedzibą dekanatu lubaczowskiego.  W 1787 r. została włączona do archidiecezji lwowskiej. W XVI w. istniały przy parafii bractwa: św. Anny i Różańcowe.

Na początku XVII w. zbudowano w Lubaczowie kolejny kościół drewniany, który w 1619 r. poświęcił biskup przemyski Stanisław Sieciński. Kościół ten spłonął w 1655 r., ale już wkrótce został odbudowany. Jego wygląd jest znany z protokołu wizytacji kanonicznej biskupa Wacława Hieronima Sierakowskiego z 1744 r. Kościół ten istniał do poł. XVIII w.

W 1754 r. bp Sierakowski postanowił wraz ze starostą lubaczowskim Jerzym Mniszchem wznieść nowy kościół drewniany. Kościół ten, według inwentarza z ok. 1820 r., był budowlą jednonawową, krytą dachem gontowym, z wieżą (sygnaturką) oraz przylegającymi do prezbiterium zakrystią i skarbcem. Wewnątrz świątyni było pięć rzeźbionych, złoconych i polichromowanych ołtarzy, ambona i chrzcielnica. Parafia w 1832 r. liczyła 3489 wiernych.

 

 

Po koniec XIX w. postanowiono wznieść w Lubaczowie nową, murowaną świątynię. Jej projekt wykonał architekt lwowski Jan Lewiński. Budowę kościoła, w stylu neoromańskim i neogotyckim, rozpoczęto w 1898 r., a 27 sierpnia 1899 r. konsekrował go bp pomocniczy lwowski Józef Weber. W 1904 r. umieszczono w prezbiterium nastawę ołtarza głównego, w stylu neogotyckim, dłuta rzeźbiarza przemyskiego Ferdynanda Majerskiego i nastawy boczne, które wykonał rzeźbiarz F. Wołoszyński z Kańczugi. We wnętrzu świątyni znalazły się także najcenniejsze obiekty z dawnego kościoła: obrazy – św. Anny, Matki Boskiej Lubaczowskiej i Jezusa Milatyńskiego, a także Grupa Ukrzyżowania (rzeźby: Pana Jezusa, Maryi i Jana Ap.), ambona i paramenty liturgiczne.

W 1944 r. cześć archidiecezji lwowskiej znalazła się w nowych granicach Polski. Na skutek tego Lubaczów został stolicą Administratury Apostolskiej („Archidiecezji w Lubaczowie”), a kościół parafialny – prokatedrą. 13 sierpnia 1946 r. zamieszkał w Lubaczowie metropolita lwowski abp Eugeniusz Baziak.

 

  1. Obraz Matki Boskiej Łaskawej

Obraz Matki Boskiej Łaskawej, czczony w sanktuarium w Lubaczowie, jest wierną kopią wizerunku, który przed II wojną światową odbierał cześć w katedrze lwowskiej, a obecnie jest przechowywany w skarbcu na Wawelu. Obraz ten został namalowany w 1598 r. przez Józefa Szolc-Wolfowicza, w związku ze śmiercią jego wnuczki Katarzyny Domagaliczówny, którą pochowano na cmentarzu przykatedralnym. Obraz przedstawia Maryję trzymającą na ręku Dzieciątko Jezus na tle panoramy Lwowa z XVI w.; dwaj aniołowie podtrzymują koronę nad głową Maryi; u dołu obrazu klęczy Katarzyna i jej brat z różańcem w ręku. Przed tym obrazem modliła się nie tylko rodzina zmarłej dziewczynki, ale także liczni mieszczanie lwowscy. Obraz zaczął być coraz bardziej sławny. Przed tym obrazem król Jan Kazimierz złożył, 1 kwietnia 1656 r. pamiętne śluby w czasie potopu szwedzkiego. W dniu 12 maja 1776 r. arcybiskup lwowski Wacław H. Sierakowski dokonał koronacji tegoż łaskami słynącego wizerunku.

Obraz Matki Boskiej Łaskawej był czczony w katedrze lwowskiej do 1945 r. W 1946 r. abp Eugeniusz Baziak zabrał go ze sobą do Polski. 2 lutego 1974 r. administrator apostolski w Lubaczowie bp Marian Rechowicz umieścił ten wizerunek w prokatedrze w Lubaczowie i podjął starania o jego rekoronację. Dokonał jej Ojciec Święty Jan Paweł II, 19 czerwca 1983 r., na Jasnej Górze. Następnego dnia obraz, ozdobiony koronami, przewieziono do Lubaczowa i uroczyście wprowadzono do prokatedry. Niebawem wizerunek, w związku z koniecznością jego ponownej konserwacji, został umieszczony w kaplicy w domu biskupim w Lubaczowie, a następnie przewieziony na Wawel w Krakowie. W dawnej prokatedrze (obecnie sanktuarium) w Lubaczowie, w nastawie ołtarza głównego, umieszczono jego wierną kopię (poświęcona przez Jana Pawła II w 1983 r. na Jasnej Górze) z koronami papieskimi, którą intronizował, 8 grudnia 1989 r., bp Marian Jaworski. Przed tym obrazem modlił się Papież Jan Paweł II, w czasie swej wizyty w Lubaczowie, 2 czerwca 1991 r.

           

III. Zabytki

            Do najcenniejszych zabytków sztuki sakralnej, przechowywanych w konkatedrze i sanktuarium w Lubaczowie należą:

  1. Obraz Matki Boskiej Różańcowej z Dzieciątkiem Jezus z przełomu XVII i XVIII w., malowany na płótnie z koronami i sukienkami. Wizerunek cieszył się wielką czcią parafian lubaczowskich, o czym mówi tradycja oraz wota, składane w podziękowaniu za dary, otrzymane za wstawiennictwem Maryi.

 

  1. Obraz „Chrystusa Ukrzyżowanego wśród dusz czyśćcowych” z 2 poł. XVIII w., najpierw w nastawie ołtarza głównego w dawnej prokatedrze, a obecnie znajduje się na bocznym filarze sanktuarium. Na zasuwie znajduje się obraz patrona parafii św. Stanisława BM w szatach liturgicznych, namalowany w 1910 r. przez wikariusza lwowskiego ks. J. Bryczkowskiego. W bocznym ołtarzu, po stronie lewej kościoła, znajduje się obraz Matki Boskiej Lubaczowskiej z przełomu XVII i XVIII w., a w bocznym ołtarzu po stronie prawej – obraz św. Anny Samotrzeciej z końca XVII w. W tym też ołtarzu był umieszczony relikwiarz (srebrna trumienka) arcybiskupa halickiego bł. Jakuba Strzemię, a obok, w ścianie – urna z sercem św. abp. Józefa Bilczewskiego (obecnie w katedrze lwowskiej). Dziś w tym ołtarzu są relikwie bł. Jakuba Strzemię, ofiarowane przez metropolitę lwowskiego abp. Mieczysława Mokrzyckiego, a obok w ścianie – relikwie św. J. Bilczewsakiego, złożone tam 24 października 2010 r.

 

  1. Wnętrze sanktuarium zdobi polichromia wykonana przez lwowskiego malarza Bronisława Gawlika. W prezbiterium widnieją medaliony z podobiznami polskich świętych i błogosławionych: Stanisława BM, Jadwigi Śląskiej, Jacka, Czesława, Wincentego Kadłubka i Kazimierza królewicza. Na łuku tęczowym jest scena „Ukrzyżowania”, na tle iluzjonistycznie przedstawionej panoramy Jerozolimy; poniżej, na gzymsie arkady, napis: „Święty, Święty, Święty”.