Kościół w Dąbkowie

     Dzieje miejscowości  

 

Wieś Dąbków (Felsendorf) to dawna osada niemiecka, założona w ramach kolonizacji józefińskiej. Jej powstanie datowane jest na 1783 rok. W swoim pierwotnym założeniu istniała do 1939r. Kolonizacja józefińska, nm. Josefinische Kolonisation – planowa akcjaosadnicza, prowadzona przez cesarza Józefa II w końcu XVIII w., głównie w Galicji. W rejonie Lubaczowa powstawały głównie kolonie rzemieślnicze. Były to: Ostrowiec (obecnie dzielnica Lubaczowa), Karolówka (Burgau), Podlesie (Reichau), Kobylnica Ruska (Fehlbach), Kowalówka (Freifeld), Smolin – obecnie na Ukrainie w pobliżu Radruża, Lipowiec – obecnie na Ukrainie na wschód od Wólki Żmijowskiej (Lindenau), Polanka Horyniecka (Deutschbach), Dąbków (Felsendorf), Dziewięcierz (Einsingen).

Osady niemieckie istniały do czasów II wojny światowej. Część Niemców galicyjskich wyjechała w styczniu 1940 r. po wkroczeniu na te tereny Armii Czerwonej, na podstawie niemiecko-radzieckiego porozumienia o wymianie ludności; większość pozostałych wraz z cofającymi się wojskami niemieckimi w latach 1944-1945. Wieś zamieszkana była odtąd w większości przez Polaków. Decyzją Ministra Spraw Wewnętrznych została zmieniona nazwa miejscowości z niemieckiej Felsendorf na polską Dąbków od 11 marca 1939.

1 stycznia 1949 roku w Dąbkowie została utworzona Gmina po przemianowaniu gminy Lubaczów . Według stanu z 1 lipca 1952 roku gmina Dąbków składała się z 8 gromad: Bihale, Borchów, Dąbków, Dąbrowa, Łukawiec, Nowa Grobla, Opaka i Szczutków . Gmina została zniesiona 29 września 1954 roku wraz z reformą wprowadzającą gromady w miejsce gmin . Jednostka została przywrócona 1 stycznia 1973 roku po reaktywowaniu gmin w miejsce gromad, lecz już pod pierwotną nazwą gmina Lubaczów, z siedzibą w Lubaczowie

                Z zachowanych pamiątek, po czasach kolonizacji, w centrum wsi, znajduje się dawny ewangelicki zbór, użytkowany obecnie jako kościół rzym-kat. pod wezwaniem Serca Pana Jezusa. Świątynia wzniesiona w 1886r., w niezmienionym kształcie trwała do 2011r., decyzją parafian i mieszkańców została rozbudowana.

                W sąsiedztwie kościoła stoi budynek dawnej szkoły wyznaniowej, wzniesiony pod koniec XIX w. Swoją Funkcję pełnił do czasów II wojny światowej. Po wojnie mieścił się tu posterunek milicji obywatelskiej, a w latach 1949-1954, siedziba Gminy Dąbków. W późniejszym okresie do lat 90-tych XX w, funkcjonowała tu szkoła podstawowa. Obecnie budynek przeznaczony jest na świetlicę wiejską.

Pomiędzy kościołem a szkołą stoi krzyż postawiony w 1920 roku ku czci poległej młodzieży w walkach polsko-ukraińskich pod koniec 1918 roku. Istnieje prawdopodobieństwo, iż krzyż wzniesiono 1920 a tablicę z napisem umieszczono   dopiero w 1934 roku. W 1996 roku w miejscu starego (zniszczonego) krzyża  postawiono nowy, pozostawiając tabliczkę, która była umieszczona na poprzednim krzyżu.

                

Tabliczka na krzyżu wykonana jest z blachy,  na której widnieje napis:

 

„Przechodniu przekaż w pokolenia

 Że dla ojczyzny scalenia

By zerwać niewoli pęta

 Oddały życie tej wioski orlęta

16 rocznica niepodległości polski”

Z J

    Napis świadczy o tym, że krzyż został wzniesiony 16 lat po odzyskaniu przez Polskę  niepodległości, czyli w 1934 roku.

 

Naprzeciw dawnej szkoły, na prywatnej posesji , możemy podziwiać zabytkową kapliczkę z figurą św. Józefa i Matki Bożej. Została wybudowana najprawdopodobniej w 1886 r. przez ewangelików w okresie budowy kościoła.

                Tuż za szkołą, w odległości 300 m znajduje się dawny cmentarz ewangelicki. Do dziś przetrwały tu jedynie nieliczne nagrobki . Cmentarz otaczał niegdyś wał ziemny obsadzony lipami, do dziś zachowało się kilka pomnikowych drzew.

    Pomnik pomordowanych mieszkańców

26 października 2014r. to dzień szczególny dla mieszkańców obu miejscowości. W niedzielne popołudnie odbyło się uroczyste odsłonięcie i poświęcenie obelisku upamiętniającego postać gen. Stanisława Dąbka oraz mieszkańców Dąbkowa i Opaki- ofiary II Wojny Światowej i pomordowanych przez ukraińskich nacjonalistów z OUN- UPA w latach 1944-1947. „Naród, który traci pamięć, traci swą tożsamość” – słowa Świętego Jana Pawła II umieszczone na pomniku w Dąbkowie przypominają i upamiętniają tragiczne wydarzenia jakie dokonały się podczas okupacji i dotknęły miejscowości Dąbków- kiedyś Felsendorf i Opakę.
    Poprzedziła je Msza św. w kościele p.w. Serca Jezusa w Dąbkowie koncelebrowana pod przewodnictwem J.E. ks. bp. Mariusza Leszczyńskiego i kan. ks. Andrzeja Stopyry. W uroczystości wzięli udział Wicemarszałek Województwa Podkarpackiego Lucjan Kuźniar, Starosta Lubaczowski Józef Michalik oraz przedstawiciele władz samorządowych, jednostek organizacyjnych z terenu miasta i gminy Lubaczów. Gościem specjalnym uroczystości był siostrzeniec generała – prof. Szczepan Łukasiewicz.
    Na obelisku autorstwa dr Marka Dryniaka – adiuntkta ASP w Krakowie, pochodzącego z Lubaczowa – znajdują się trzy tablice pamiątkowe. Treść jednej z nich oddaje wielkość gen. Stanisława Dąbka jako wzór niezłomnego żołnierza i patrioty. Dwie kolejne upamiętniają mieszkańców Dąbkowa (Felsendorfu) i Opaki – ofiary II Wojny Światowej i pomordowanych przez ukraińskich nacjonalistów z OUN–UPA w latach 1944-1947. Po apelu poległych i złożeniu przez delegacje wiązanek kwiatów uczestnicy uroczystości udali się do świetlicy, gdzie można było obejrzeć wystawę nt. gen. Dąbka udostępnioną przez Muzeum Kresów w Lubaczowie.
    Niezwykle ważnym momentem było przekazanie przez Wójta Gminy Lubaczów Wiesława Kapla na ręce siostrzeńca generała aktu nadania Honorowego Obywatela Gminy Lubaczów. Rada Gminy Lubaczów w dniu 26 września br. nadała pośmiertnie ten tytuł gen. Dąbkowi. Tytuł Honorowego Obywatela Gminy Lubaczów jest wyrazem szczególnego szacunku i uznania za wybitne i trwałe zasługi dla Gminy Lubaczów. Do tej pory uhonorowano nim Marszałka Józefa Piłsudskiego, Ojca Świętego Jana Pawła II, J.E. Kardynała Mariana Jaworskiego – Metropolitę Lwowskiego.

 

Kościół

   W Dąbkowie w dawnej kolonii niemieckiej o nazwie Felsendorf jest usytuowana druga pod względem wieku świątynia murowana na terenie gminy Lubaczów. Dawny zbór ewangelicki wzniesiony został w 1886 roku o czym informuje data widnejoąca na szczycie. Po wyjeździe większości osadników niemieckich, już na przełomie XIX i XX w. świątynia została przejęta przez katolików i do chwili obecnej funkcjonuje jako kaplica filjalna pw. Serca Pana Jezusa.

    Świątynia położona jest przy głównej drodze  wiodącej przez wieś, która pokrywa sie z dawnym traktem łączącym Lubaczów z Wielkimi Oczami i Jaworowem. Skromna bryła o cechach neostylowych posiada przy głównym wejściu charakterystyczny dla 2. polowy XIXw. tzw domek portalowy, w którym umieszczony jest krucyfiks, drewno polichromowane. W fasadzie na zwieńczeniu trójkątnego szczytu  osadzona jest niewielka, drewniana sygnaturka (pełniąca rolę dzwonnicy), Surowa jednoprzestrzenna bryła nawy, przedłużona jest o pomieszczenie pełniące funkcję zakrystii, a poprzednio salki katechetycznej. Świątynia wzniesiona w 1886r., w niezmienionym kształcie trwała do 2011r., decyzją parafian i mieszkańców została rozbudowana.

Rozbudowa świątyni  w Dąbkowie

“Rok 2011 zapisze się w naszej pamięci jako rok szczególny. Beatyfikacja Jana Pawła II w dniu 1 maja i wielkie dziękczynienie naszego miasta 7 maja z udziałem Arcybiskupa Józefa Michalika z Przemyśla oraz uroczystości dziękczynne w 20. rocznicę pobytu błogosławionego w naszym mieście Lubaczowie 2 i 3 czerwca 1991 r. to czas szczególnych przeżyć duchowych, które radością napełniały nasze serca.

Szczególną formą upamiętnienia beatyfikacji Jana Pawła II będzie nowa świątynia w Dąbkowie. Dotychczasowy kościół, który służył mieszkańcom Dąbkowa i Opaki od czasu zakończenia II wojny światowej, wybudowany został w 1886 roku przez kalwińskich kolonialistów niemieckich, którzy przybyli na te tereny w latach 80. XIX wieku w ramach kolonizacji józefińskiej (Josefinische Kolonisation) prowadzonej w Galicji przez cesarza Józefa II. Po wyjeździe większości osadników niemieckich, na przełomie XIX i XX w. oraz pozostałych, którzy zabrali się z cofającymi wojskami niemieckimi w latach 1944-1945 świątynia została wykupiona i przejęta przez katolików i do chwili obecnej funkcjonowała  jako kościół filialny p.w. Serca Pana Jezusa przynależąc administracyjnie parafii św. Stanisława BM w Lubaczowie.

    Świątynia ta wybudowana jako zbór ewangelicki, to druga pod względem wieku murowaną na terenie gminy Lubaczów. Architektura kościoła ze swego założenia była skromna. Bryła świątyni o cechach neostylowych posiadała  przy głównym wejściu charakterystyczny dla 2. polowy XIXw. tzw. domek portalowy, w którym umieszczony został krucyfiks. W fasadzie na zwieńczeniu trójkątnego szczytu  osadzona została niewielka, drewniana sygnaturka (pełniąca rolę dzwonnicy), Jednoprzestrzenna bryła nawy, przedłużona została przez św. księdza Jakuba Winiarza o pomieszczenie pełniące funkcję zakrystii i salki katechetycznej.

            Wraz z moim przyjściem do Lubaczowa przed czterema laty w Dąbkowie powołany został komitet rozbudowy kościoła w składzie: Soroń Zbigniew, Młodziński Grzegorz, Borchowiec Janusz, Tworko Marek, Bernacki Julian, Szwed Michał, Strojny Henryk, Dybko Stanisław, Strojna Krystyna, Walczak Wacław i Furgała Ludwik. Komitet podjął uchwałę, że projekt rozbudowy kościoła wykona miejscowy architekt Wiesław Kolbuszewski. Projekt nowej świątyni nawiązujący do architektury Sanktuarium Matki Bożej Łaskawej, zaakceptowany został przez komisję artystyczno – budowlaną nasze Kurii Diecezjalnej w dniu 18.10.2010 r.

Plac pod budowę poświęcony został przez J.E. Księdza Biskupa Wacława Depo w dniu 12 marca 2011 roku zaś prace budowlane zlecono firmie budowlanej P.H.U. REMBUD – Romana Siryka.  W połowie kwietnia ruszyła rozbudowa kościoła pw. Najświętszego Serca Pana Jezusa w Dąbkowie. Zostały wykopane fundamenty i zalana ława, zostały przywiezione materiały do murowania świątyni

Pod koniec lipca , prace są na etapie dokańczania murowania ścian nawy głównej. Zakończenie prac murarskich planowane jest na koniec października br.

Pierwszą mszę św. w nowej świątyni odprawił J.E.Ks. Biskup Mariusz Leszczyński w noc Bożego Narodzenia 2011 roku poświęcając jednocześnie jej wnętrze. Prace wykończeniowe trwały do odpustu ku czci Serca Pana Jezusa 2012 roku.