Przeglądy “Pieśni Maryjne” – Konkatedra lubaczowska
Pod honorowym patronatem Metropolity Przemyskiego , Pasterza Diecezji Zamojsko-Lubaczowskiej, Ordynariusza Diecezji Rzeszowskiej, a także Marszałka Województwa Podkarpackiego w lubaczowskiej konkatedrze we wrześniu od 2012 roku odbywają się Regionalne Przeglądy Chórów pod nazwą „Pieśni maryjne”. Ich organizatorem jest: Centrum Kulturalne w Przemyślu, Parafia Konkatedralna i Starostwo Powiatowe w Lubaczowie, a współorganizatorem Powiatowe Centrum Kultury w Lubaczowie. „Ten Przegląd to wielkie wydarzenie kulturalne dla naszej konkatedry i Sanktuarium Matki Bożej Łaskawej Lwowskiej. W tym szczególnym miejscu na Kresach odbiera cześć Maryja jako Matka Boska Łaskawa, przed jej wizerunkiem król Jan Kazimierz składał pamiętne śluby. Tę konkatedrę poświęcił Ojciec Święty Jan Paweł II podczas swej pielgrzymki do Lubaczowa 2 czerwca 1991 roku. Wy swoim chóralnym śpiewem potwierdzacie, że Maryja jest naszą Królową i Matką” – powiedział 16 września 2012 roku proboszcz i kustosz tego miejsca ks. kan. Andrzej Stopyra, inaugurując tę cykliczną imprezę religijno-kulturalną. W homilii diecezjalny duszpasterz środowisk twórczych ks. kan. Józef Dudek podkreślił rolę Lubaczowa jako ważnego ośrodka kulturalnego: „W Lubaczowie odbywały się ogólnopolskie festiwale piosnki religijnej, odbywają się ogólnopolskie festiwale pieśni, piosenki i poezji patriotycznej. Od 1986 roku działa w nim młodzieżowy chór „Canzone”, prowadzony przez Andrzeja Kindrata i jego wychowanków, który śpiewał poza granicami kraju, u sąsiadów ze wschodu – na Ukrainie i zachodu – w Niemczech, a także w Watykanie. Dziś inaugurujemy Regionalny Przegląd Chórów, który do skarbca kultury polskiej, katolickiej, wnosi wartości chrześcijańskie”. „Wasza twórcza praca, treści, które przekazujecie, są świadectwem waszej żywej wiary. Przybyliście do nas, by wyśpiewać pieśni maryjne Pani Łaskawej, która u swojego Syna wybłaga wam obfite łaski” – powiedział ks. Józef Dudek. Po Mszy św. odbywają się przesłuchania konkursowe oceniane przez jurorów: prof. Elżbietę Krzemińską z Uniwersytetu Marii Curie Skłodowskiej w Lublinie, ks. dr. Mieczysława Gniadego z Archidiecezjalnego Instytutu Muzyki w Przemyślu oraz ks. Witolda Batyckiego z Diecezjalnej Szkoły Muzyki Kościelnej w Zamościu. W I Regionalnym Przeglądzie Chórów „Pieśni Maryjne” oni zdecydowali przyznać I miejsce chórowi „Fraza” z Kosiny, II miejsce chórowi „Cantilena” z Radymna, III miejsce męskiemu chórowi „Echo” z Przeworska. Wręczając nagrody Pasterz diecezji bp Marian Rojek podkreślił wagę tego wydarzenia kulturalnego i życzył „każdemu, kto odkrywa u siebie ten charyzmat, ten dar otrzymany od Pana Boga pięknego śpiewu, wrażliwości na akordy muzyki był człowiekiem prawdy”.
II Regionalny Przegląd Chórów „Pieśni Maryjne” odbył się w niedzielę 22 września 2013 roku. Poprzedzony został Eucharystią pod przewodnictwem biskupa pomocniczego diecezji zamojsko – lubaczowskiej ks. dr. hab. Mariusza Leszczyńskiego. Zwracając się do chórzystów i dyrygentów przypomniał im myśl bł. Jana Pawła II, wyrażoną w liście z 1999 roku do artystów, w którym napisał: „Kościół potrzebuje muzyków. Ileż utworów muzyki sakralnej zostało skomponowanych w ciągu stuleci przez twórców przenikniętych głębokim zmysłem tajemnicy. Tysiące wierzących umacniało swoją wiarę muzyką, która wypływała z serc innych wierzących i stawała się częścią liturgii, a przynajmniej bardzo cenną pomocą w godnym jej sprawowaniu. Śpiew pozwala przeżywać wiarę jako żywiołową radość i miłość, jako ufne oczekiwanie na zbawczą interwencję Bożą”. Kościół kontynuuje i rozwija tę piękną tradycję. „Przemawiajcie do siebie wzajemnie w psalmach i hymnach, i pieśniach pełnych ducha, śpiewając i wysławiając Pana w waszych sercach”. Otwierając przegląd chórów z trzech diecezji: przemyskiej, rzeszowskiej i zamojskolubaczowskiej bp M. Leszczyński przypomniał piękną zachętę św. Augustyna: „Ileż razy płakałem, słuchając śpiewów Twoich i kantyków, wstrząśnięty błogim śpiewem Twego Kościoła. Głosy te wlewały się do moich uszu, a gdy Twoja prawda ściekała kroplami do serca, parowało z niego gorące uczucie pobożnego oddania. Z oczu płynęły łzy i dobrze mi było z nimi. (…) „Kto śpiewa ten się dwa razy modli”. Przed ołtarzem w konkatedrze wystąpiło 10 chórów oraz gościnnie dał koncert chór św. Kingi z Budapesztu pod dyrygenturą Sylwestra Rostettera. Jurorzy zdecydowali przyznać I nagrodę i statuetkę z obrazem Matki Bożej Łaskawej chórowi z parafii p.w. św. Bartłomieja Apostoła z Goraja. Drugą nagrodę ze statuetką MBŁ otrzymał chór Towarzystwa Muzycznego w Przemyślu, a III nagrodę zdobył chór Ziemi Zamojskiej „Contra” z Zamościa. „Pragnę podziękować wszystkim śpiewakom i dyrygentom za wysoki poziom artystyczny, piękny dobór repertuaru. Chór to wrażliwy instrument, jednego dnia lepiej zaśpiewa ten, innego kto inny. Werdykt nasz jest na daną chwilę, tę wyśpiewaną dziś w tej konkatedrze” – wyjaśniła juror Elżbieta Krzemińska. Końcowym mocnym akcentem tego przeglądu było odśpiewanie przez wszystkie chóry „Barki”.
Mszy św. rozpoczynającej III Regionalny Przegląd Chórów „Pieśni Maryjne” przewodniczył dziekan i dyrektor szkoły organistowskiej w diecezji zamojsko-lubaczowskiej ks. Witold Batycki. W homilii powiedział: „Cieszę się, że Ksiądz Dziekan organizuje ten piękny festiwal, że przyjeżdżają do Sanktuarium Matki Bożej Łaskawej w Lubaczowie wspaniałe chóry, które wkładają wiele miłości, by pięknie wyglądała Liturgia Mszy św., by podnosić nas na duchu. Jako rodak Lubaczowa jestem dumny z tego, że mamy dobrego organistę i wspaniałe organy, umożliwiające odbywanie się tu co roku Międzynarodowych Koncertów Organowych. Niech przez to wszystko, co tu się dzieje, nasza wspólnota będzie ciągle odbudowywana, a zwłaszcza przez głoszenie Słowa Bożego i piękny śpiew w murach tej świątyni”. Jurorzy zdecydowali przyznać I nagrodę i statuetkę z obrazem Matki Bożej Łaskawej Sanockiemu Zespołowi Wokalnemu „Soul”, prowadzonemu przez Monikę Brewczak. Chór ten powstał w 1997 roku i działa przy parafii p.w. Przemienienia Pańskiego w Sanoku, odnosi liczne sukcesy w kraju i za granicą. Druga nagroda ze statuetką MBŁ powędrowała z chórem Towarzystwa Muzycznego do Przemyśla, a odebrał ją dyrygent Andrzej Guran. W jednej z pieśni chór ten wsparł kwartet smyczkowy. Trzecią nagrodę otrzymały dwa chóry: „Raxavia” z Rakszawy i „Michael” z Kańczugi. „Jesteście autorami jednego z piękniejszych przeglądów chórów. Dziękuję i gratuluję tego pomysłu. Pan Bóg stworzył ten świat z miłości. Dookoła jest tyko miłość. A o miłości można tylko śpiewać. I chóry śpiewają z serca. Dziękuję dyrygentów i instytucjom, które stają za tymi zespołami, wspierają je, że tak pięknie pracują, tworzą kompozycje i rozwijają się” – powiedziała przed ogłoszeniem wyniku przewodnicząca jury prof. Elżbieta Krzemińska. „Według mnie wszystkie chóry wspaniale śpiewały. Po raz pierwszy zobaczyłem i usłyszałem jak pięknie śpiewa dyrygent ze swoim chórem „Saul” z Sanoka. Dziękuję wszystkim, którzy przyjechali do Lubaczowa, by nas ubogacić pięknym śpiewem. Ta inicjatywa powinna mieć swój ciąg dalszy” – dopowiedział starosta lubaczowski Józef Michalik. „Konkatedra dziś rozbrzmiewała pięknym śpiewem na cześć naszej Pani Łaskawej. Niech Ona wspiera was, nie tylko w śpiewaniu, ale w waszych troskach i kłopotach. Gratuluję nagrodzonym i wyróżnionym oraz dziękuję za pracę jurorom. Dziękuję za wsparcie przeglądu chórów: Centrum Kulturalnemu w Przemyślu, Marszałkowi Województwa Podkarpackiego, Powiatowemu Centrum Kultury w Lubaczowie. Dziękuję ks. Andrzejowi za duży wkład pracy” – powiedziała burmistrz Lubaczowa Maria Magoń. Wszystkie chóry razem zaśpiewały pieśń „Matko, która kochasz”, do słów ks. Józefa Dudka, a skomponowaną przez ks. Witolda Batyckiego, a którą lubaczowianie śpiewają w soboty podczas Nowenny do Matki Bożej Łaskawej. Przegląd zakończył się występem laureata głównej nagrody.
Czwarty przegląd chórów odbył się 11 października 2015 roku, w piętnastym Dniu Papieskim w Sanktuarium Matki Bożej Łaskawej. Rozpoczął się Mszą św. sprawowaną pod przewodnictwem biskupa pomocniczego diecezji zamojsko-lubaczowskiej ks. dr. hab. Mariusza Leszczyńskiego. W homilii przypomniał myśli papieża seniora Benedykta XVI na temat muzyki, która wypływa z doświadczenia, miłości i cierpienia: „Muzyka prowadzi nas do odkrywania piękna, które jest w Bogu. Niech nasza muzyka i śpiew będą zawsze odzwierciedleniem tego piękna, które jest w Panu Bogu” – powiedział Biskup na zakończenie homilii. Jurorzy zdecydowali przyznać I nagrodę i statuetkę z obrazem Matki Bożej Łaskawej dwóm zespołom: Sanockiemu Zespołowi Wokalnemu „Soul” i chórowi Towarzystwa Muzycznego w Przemyślu. 35-osobowy chór „Michael” z Kańczugi, działający od 2003 roku pod kierunkiem dyrygenta i organisty Huberta Hadro zajął II miejsce. Ex auquo drugą lokatę jurorzy przyznali także chórowi „Canon” z Białobrzegów pod dyrygenturą Sylwii Wojnar. Trzecie miejsce zajął chór parafialny św. Józefa z Muniny dyrygowany przez organistę Rafała Brudka. Nagrody wszystkim chórom ufundowali: starosta lubaczowski Józef Michalik, burmistrz Lubaczowa Krzysztof Szpyt, wójt gminy Lubaczów Wiesław Kapel, Centrum Kulturalne w Przemyślu i Parafia Konkatedralna w Lubaczowie. W czasie, gdy obradowali jurorzy koncertował tercet bandurzystek „Oriana” z Tarnopola. „Śpiew chóralny jest ogromnie ważnym elementem w liturgii Kościoła. Już w swoich listach św. Paweł zachęcał, by poprzez psalmy i hymny pełne ducha wychwalać Pana Boga. A poeta Johann W. Goethe pisał: „Gdzie słyszysz śpiew, tam wstąp, tam ludzie dobre serca mają, źli ludzie wierzaj mi, Ci nigdy nie śpiewają”. Śpiew wyzwala w człowieku radość i otwiera go na potrzeby innych. Ludzie łączą się w chóry, by radosnym sercem wielbić Pana Boga, radować się wzajemnie z tego bogactwa, które muzyka daje. To bardzo dobrze, że w Lubaczowie spotykają się chóry, by śpiewać pieśni maryjne, a w Radymnie pieśni pasyjne” – powiedział ks. dr Mieczysław Gniady. Mocnym akcentem na zakończenie przeglądu było zaśpiewanie połączonych chórów pod kierownictwem Andrzeja Gurana pieśni „Śliczna Gwiazda Miasta Lwowa – Maryja”. Były też występy laureatów. Ten przegląd chórów powiększa wymowę lubaczowskiej
VI Przegląd Chórów
8 października br. już po raz 6. do sanktuarium Matki Bożej Łaskawej w Lubaczowie przybyły chóry z diecezji zamojsko – lubaczowskiej, rzeszowskiej i archidiecezji przemyskiej, aby uczestniczyć w Przeglądzie Chórów „Pieśni Maryjne”. W tym roku do udziału w konkursie zgłosiło się 10 zespołów. Ich występy oceniało jury w składzie: dr hab. Monika Mielko-Remiszewska- nauczyciel akademicki w Instytucie Muzyki UMCS w Lublinie, dyrektor Ogólnopolskiego Festiwalu Muzyki Chóralnej „Cantantes Lublinensis”, dr Kinga Strycharz – Bogacz etnomuzykolog, adiunkt w Instytucie Muzykologii Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego oraz ks. Piotr Spyra – absolwent kierunku Jazz i Muzyka Estradowa UMCS w Lublinie, na co dzień grający w zespole „Razem za Jezusem”.
Decyzją jury I nagroda trafiła do Chóru Parafii pw. Św. Bartłomieja w Goraju, który wykonał utwory „Najświętsza Dziewico” (wg. adaptacji Jacka Gałuszki), „Pieta” (sł. Janusza A. Kobierskieg) oraz „Salve Mater” ( Oswalda Jaeggi), II miejsce jury przyznało Chórowi mieszanemu Alba Cantans z Rzeszowa, a III Chórowi Raxavia z Raszkawy. Jurorzy przyznali także dwa wyróżnienia I stopnia (Chórowi Michael z Kańczugi oraz Chórowi Kameralnemu Towarzystwa Muzycznego w Przemyślu) oraz 5 wyróżnień II stopnia (Chór Parafii św. Józefa z Muniny, Chór „Fraza” z Kosiny, Chór „Laurenti” z Warzyc, Chór „Sursum Corda” z Radymna i Chór „Tomaszowiacy” z Tomaszowa Lubelskiego.
Jury w protokole pokonkursowym podkreśliło dobry poziom prezentacji konkursowych i wyraziło radość z zauważalnego rozwoju muzycznego większości zespołów. Podziękowało też Organizatorom za „doskonałe przygotowanie i sprawne przeprowadzenie Przeglądu a nade wszystko za stworzenie sprzyjającej, życzliwej i przyjaznej atmosfery”.
Przeglądy chórów jako inicjatywa zrodziła się w Lubaczowie przed sześciu laty, aby pokazać jak żywe są tradycje chóralne w poszczególnych miejscowościach naszego regionu oraz aby umożliwić pasjonatom śpiewu konfrontacje z innymi chórami. Nieprzypadkowe jest miejsce i tematyka przeglądu – Sanktuarium Lubaczowskie. Znajduje się w nim kopia obrazu Matki Boskiej Łaskawej z Katedry we Lwowie z koronami papieskimi, przed którym swe śluby złożył król Jan Kazimierz, zawierzając Polskę opiece Matki Bożej oraz bogate tradycje chóralnego śpiewu podczas festiwalów piosenki religijnej, które były organizowane w Lubaczowie.
Współorganizatorem przeglądu wraz z Parafią Konkatedralną w Lubaczowie od początku jest Powiatowe Centrum Kultury w Lubaczowie, Centrum Kulturalne w Przemyślu- Instytucja Kultury Województwa Podkarpackiego, Miejski Dom Kultury w Lubaczowie oraz Gminny Ośrodek Kultury w Lubaczowie.